Malowanie farbami modelarskimi - poradnik

Modelarstwo jest pasją polegająca na wykonaniu miniatury rzeczywistego obiektu: samolotu, pojazdu lub okrętu a nawet postaci ludzkiej (figurki). Jest stwierdzonym faktem socjologicznym, że wielu ojców rodzin wraca do swojego hobby po ustabilizowaniu sytuacji rodzinno-zawodowej. Wykonywanie modeli staje się doskonałym relaksem oraz sposobem na spędzanie wolnego czasu z dziećmi.

W tym poradniku chcę przybliżyć podstawową wiedzę na temat zastosowania kluczowej techniki w tym hobby - malowania farbami modelarskimi. Jeżeli wracasz do hobby po latach jako dojrzały mężczyzna - zajrzyj najpierw do mojego innego poradnika, Modelarstwo Plastikowe.

Mistrzowsko pomalowany model skraksowanego samolotu, zdjęcie Jerzy Skakun

Dlaczego tak ważne są farby modelarskie?

To od nich zależy ostateczny, realistyczny efekt sklejania modelu. Kolorystyka, faktura i gładkość powierzchni decydują o tym, czy nasz model będzie wyglądał jak plastikowa zabawka czy też jak miniaturowy sprzęt wojskowy

Rodzaje farb modelarskich

Zanim udamy się do sklepu modelarskiego aby zakupić farby modelarskie warto dowiedzieć się jakie są ich rodzaje. Najważniejszym kryterium rozróżniania farb modelarskich jest ich rozcieńczalnik. Pierwotnie był to rozpuszczalnik olejny, o charakterystycznym zapachu benzyny lub terpentyny. Do tej pory takie farby są dostępne w handlu, chociażby powszechne Humbrole.

Drugim rodzajem są farby określane jako akrylowe, mające jednak rozcieńczalnik organiczny. Nie mieszają się one z wodą. Przedstawicielami tych farb są popularne Tamiya lub Gunze.

Obydwa wymienione wyżej rodzaje farb mają wady, takie jak nieprzyjemny ostry zapach i napotykają utrudnienia w transporcie. Nie poleca się kupować ich przez Internet, zwłaszcza za granicą. Bardzo często są zatrzymywane przed załadowaniem do samolotu z powodu rzekomego zagrożenia wybuchem.

Wad tych nie mają farby akrylowo-winylowe. Są rozpuszczalne w wodzie lub w dedykowanym rozcieńczalniku o łagodnym zapachu. Dużym ułatwieniem jest możliwość wymycia pędzli zaraz po użyciu w wodzie z mydłem. Należą do nich włoskie Lifecolory i hiszpańskie Vallejo.

Malowanie farbami do modeli

Przygotowanie powierzchni

Powierzchnia modelu przed malowaniem powinna być oczyszczona z pyłu i śladów tłuszczu naniesionych podczas dotykania modelu placami lub obróbki narzędziami. Polecam przemycie wodą z mydłem lub spirytusem rektyfikowanym.

Ważnym, wręcz kluczowym przygotowaniem jest wyszlifowanie slajdów klejenia i wycinania części - każde drobne uszkodzenie bądź zanieczyszczenie będzie łatwo widoczne po pomalowaniu. Papier ścierny gradacji 1000 + lub wełna stalowa 000 będą tu odpowiednimi narzędziami.

Końcową fazą przygotowania jest pokrycie podkładem. Można to zrobić pędzlem z puszki w sprayu lub aerografem. Podkład tworzy podłoże łączące części plastikowe modelu z właściwym kolorem farby modelarskiej. Po wyschnięciu ujawni on też miejsca, które wymagają dokładniejszego wyszlifowania.

Model pokryty podkładem w sprayu - zdjęcie Mike Rinaldi

Malowanie farbami modelarskimi

Przed malowaniem należy farbę dokładnie rozmieszać. Najlepiej przenieść odpowiednią ilość farby do osobnego pojemniczka i wymieszać ją patyczkiem z dodatkiem rozcieńczalnika. Farba gotowa do malowania powinna mieć konsystencję mleka.

Uwaga - należy malować bez pośpiechu. Najlepiej jest nałożyć kilka cienkich warstw. Zbyt gruba warstwa, lub malowanie przed wyschnięciem poprzedniej warstwy, będzie tworzyć zacieki, zakryje detale modelu i będzie wyglądać jak kolorowe błoto.

1. Malowanie pędzlem - małą ilość farby nabieramy na pędzel i malujemy zgodnie z kierunkiem wyznaczanym przez dłuższą oś modelu lub jego podzespołu (skrzydło, kadłub itp.). W przypadku farb olejnych należy odstawić do wyschnięcia na 24 godziny (minimum na noc). W przypadku akryli będzie to oczywiście krócej. Idealnie jest zostawić model do wyschnięcia na noc, nie mniej jednak niż na godzinę.

2. Malowanie z butli w sprayu - Ustawiamy model na podstawce (można przykleić taśma dwustronna do kawałka drewna, lub od biedy trzymać w ręku - warto wtedy założyć rękawiczki lateksowe) i z odległości ok. 30 cm natryskujemy z butli przesuwanej płynnie w tej samej odległości od modelu. Utrzymanie właściwej odległości jest kluczowe: jeżeli dysza butli będzie za blisko - farba zacznie spływać z modelu, jeżeli za daleko - wyschnie zanim otrze do powierzchni modelu i otrzymamy szorstki groszek jak ochlapanie błotem. Odległość trzeba sprecyzować samemu - próbując na kawałku kartki. Kolejne pomalowanie można wykonać już po kilku-kilkunastu minutach, jak farba dobrze wyschnie.

3. Malowanie aerografem - to chyba najskuteczniejszy sposób malowania modeli plastikowych. Aerograf pozwala kontrolować ilość farby docierająca na model, lub w przypadku dwu funkcyjnych także szerokość strumienia farby. Stosujemy te same wskazówki jak w malowaniu sprayem, tyle że po opanowaniu aerografu będzie to szło znacznie łatwiej i da możliwości stosowania różnych efektów, np. malowania cienkich linii lub zacieków.

Model pomalowany podstawowym kolorem, zdjęcie Mike Rinaldi

Na zakończenie warto wspomnieć o konieczności zakrycia modelu, np. w pudełku kartonowym, na czas schnięcia farby. Uniemożliwi to osadzanie się kurzu na modelu, a karton pudełka pozwoli wyparować rozcieńczalnikowi farby. Jeżeli jednak trafią się nam jakieś drobinki kurzu lub drobne zacieki - można je usunąć papierem ściernym gradacji 1000-2000.

Autor: Wojtek Bułhak
Zdjęcia wykorzystane za zgodą autorów.